Zoals we in het voorgaande hoofdstuk hebben opgemerkt, vertegenwoordigt de Keizerin de meer toegankelijke, zachtaardige kant van het vrouwelijke archetype. Ze beeldt moederschap, liefde en zachtheid uit. Tegelijkertijd heeft ze een seksuele en emotionele betekenis, de vrouw als liefdespartner. Zowel het moederschap als de seksualiteit betreft gevoelens die niet voortspruiten uit intellectuele overwegingen, maar uit fundamentele instincten. Niet zozeer ideeën als wel hartstochten. Terwijl de Hogepriesteres de mentale kant van het vrouwelijke archetype, het diepe intuïtief begrip representeert, is de Keizerin zuiver emotie.
Net zoals de `berekenende vrouw' zien we haar in films en romans voorgesteld als het `onredelijke impulsieve vrouwspersoontje', dat zowel tot frustratie als het tegenovergestelde daarvan aanleiding geeft door haar irrationele manier van denken. Veel vrouwen vinden dit beeld beledigend, gedeeltelijk omdat het bepaalde waarden en een manier van benaderen vertegenwoordigt die door onze patriarchale maatschappij als negatief worden beschouwd en gedeeltelijk omdat we abusievelijk aannemen dat mannen en vrouwen deze archetypische ideeën persoonlijk dienen uit te drukken. Maar ook anderszins zijn de maatschappelijke beelden een struikelblok. Ze zijn oppervlakkig en afgezaagd. Net zoals mythologische figuren als Afrodite, Isjtar en Erzulie vertegenwoordigt de Keizerin iets groots, namelijk de gepassioneerde benadering van het leven. Geven en nemen zonder restricties en voorbehoud.
Pas nadat we de uiterlijke wereld volledig hebben ervaren, kunnen we haar transcenderen. Daarom is de eerste stap op weg naar verlichting de volledige ervaring van sensualiteit. Alleen passie kan ons vanuit ons diepste innerlijk in contact brengen met de geest waarvan het hele bestaan is vervuld. Intellectuele overwegingen schieten in dit opzicht tekort.
Veel mensen beschouwen religie als een alternatief voor de natuurlijke wereld, die ze als onzuiver ervaren. Hoewel onze culturele traditie dit dualisme instandhoudt en accentueert, is het eigenlijk niets meer dan een illusie. Iemand die spiritualiteit met deze motivatie benadert, zal het waarschijnlijk nooit ver brengen op dit pad. Het lichaam en de natuurlijke wereld zijn realiteiten die eerder geïntegreerd dan verloochend dienen te worden.
In de boeddhistische mythologie staat geschreven dat de goden prins Siddharta's vader ertoe bewogen hem in sensueel opzicht volledig te bevredigen. De vader dacht dat plezier zijn zoon Gautama ervan zou weerhouden de wereld de rug toe te keren en een boeddha te worden. De opzet mislukte, omdat slechts nadat de prins sensualiteit volledig had ervaren, hij er afstand van kon doen. (Nadat hij zich uit de wereld had teruggetrokken, voegde Gautama zich bij de asceten, de andere pool. Maar hij bereikte pas verlichting, nadat hij de beide uitersten had verworpen en de middenweg ging volgen. Zo kunnen we Boeddha terugvinden in de Danseres van de Wereld, die zowel de Magiër als de Hogepriesteres luchtig in haar handen draagt.
Het getal 3 betekent, als combinatie van 1 en 2, synthese en harmonie. De natuurlijke wereld verenigt de Magiër en de Hogepriesteres in een ondeelbare eenheid van leven en dood, duisternis en licht. Ook het idee van emotie brengt het Magiër-archetype van activiteit in een verband met het Hogepriesteres-archetype van instinct.
We dienen hier evenzeer het scheppingsproces te beschouwen. De Magiër symboliseert de levensenergie, de Hogepriesteres de mogelijkheden van toekomstige ontwikkelingen. De werkelijkheid van de Keizerin spruit uit deze combinatie voort. Onlangs heeft Carl Sagan aangetoond dat het leven op aarde zou kunnen zijn ontstaan toen een bliksemstraal zich in de oer-zee ontlaadde. Evenzo komt de natuurlijke wereld voort uit de bliksemstraal van de Magiër, die de wateren van de Hogepriesteres treft.
De symboliek van de Keizerin in de Waite-Smith-versie geeft het idee van de natuur in al haar kracht en glorie weer. De Keizerin zelf accentueert door haar wulpse sensualiteit het element hartstocht. Haar schild draagt de vorm van een hart waarop het Venussymbool staat afgebeeld. Venus was de Romeinse versie van de Grote Moedergodin; in de oude wereld werd deze godin aanbeden onder namen als Demeter, Astarte en Noet, totdat de patriarchen haar tot echtgenote degradeerden (en haar ten slotte helemaal afschaften door de instelling van een geheel mannelijke god).
Voor de voeten van de Keizerin groeit een graanveld. Ze was de godin van de akkerbouw en werd in Noord-West-Europa de `korengodin' genoemd. Ze draagt een halssnoer van zeven parels, hetgeen aan de zeven klassieke planeten doet denken, terwijl haar kroon twaalf sterren bevat, evenveel als het aantal tekens van de dierenriem. Om kort te gaan, ze draagt het universum als haar juwelen. De Grote Moeder symboliseert niet de vormen der natuur, maar het levensprincipe dat hieraan ten grondslag ligt. De sterren zijn zespuntig. Dit symbool bestond al lang voordat het als sociaal embleem voor het jodendom werd geadopteerd. De zespuntige ster combineert twee driehoeken; de omhoogwijzende symboliseert het vuur, de omlaagwijzende het water. De Keizerin voegt kaart nr. 1 en 2 weer in een nieuwe werkelijkheid samen.
Een rivier komt van tussen de bomen achter haar gestroomd en verdwijnt onder haar zetel. Deze rivier is de vitale kracht die voortstroomt onder alle afzonderlijke vormen van de werkelijkheid en wordt pas ten volle ervaren als we onszelf volledig geven. In ons diepste innerlijk voelen we het ritme van een rivier die ons door elke ervaring draagt, totdat ons individuele leven, wanneer we sterven, terugkeert tot de zee van het bestaan.
De rivier symboliseert tevens de eenheid van verandering en stabiliteit. Het water is nooit hetzelfde, maar toch verandert de rivier niet en behoudt haar eigen speciale kenmerken. Mensen veranderen ook voortdurend, onze lichaamscellen sterven af en nieuwe komen er voor in de plaats; toch blijven we altijd onszelf.
Het getal 3, dat uit de combinatie van 1 en 2 ontstaat, illustreert nog een ander idee. Terwijl de getallen 1 en 2 speciaal het mannelijk en vrouwelijk principe vertegenwoordigen, betekent het getal 3 het kind dat uit hun vereniging voortkomt. Het kind wordt geboren als een schepsel der natuur, zonder te zijn belast met een ego en een persoonlijkheid, en met het vermogen om het universum direct, zonder beperkingen en opgeplakte etiketten, te ervaren. Pas als we opgroeien, beginnen we muren tussen onszelf en het leven te bouwen. Eén van de doeleinden van de tarot is ons te laten terugkeren naar die oorspronkelijke staat, waarin we de wereld om ons heen direct kunnen ervaren.
Maar als de Keizerin het kind symboliseert, symboliseert ze tevens de moeder. Het moederschap is de bron van het leven. En omdat de lichamelijke band tussen moeder en kind zo direct is, is moederliefde puur gevoel zonder intellectuele of morele elementen. (Dit veronderstelt eveneens ideale condities; in werkelijkheid kan het zijn dat zo'n liefde meer in de vader dan in de moeder aanwezig blijkt te zijn, of dat beiden het missen.) We hebben altijd het moederschap met de natuur vereenzelvigd, zodat de benaming `Grote Moeder' voor de aarde over de gehele wereld voorkomt; ook tegenwoordig spreken we nog vaagweg van Moeder Natuur.
Bij het lezen van de kaarten vertegenwoordigt de Keizerin een periode van hartstocht, waarin we het leven meer impulsief dan rationeel benaderen. Deze hartstocht is seksueel of moederlijk van aard; ze kan op beiderlei wijze ten volle worden ervaren en geeft in de juiste omstandigheden een gevoel van innige bevrediging. In ongunstige omstandigheden kan de Keizerin daarentegen een koppige emotionele houding betekenen, een weigering om de feiten onder ogen te zien. Ze kan ook een ander probleem aangeven, namelijk een hang naar zelfzuchtig plezier wanneer een zekere mate van zelfbeheersing noodzakelijk is. Gewoonlijk wijst ze nochtans op bevrediging en zelfs begrip door emotionele beleving.
De omgekeerde betekenis van de kaart is eveneens afhankelijk van bepaalde positieve en negatieve contexten. Aan de ene kant kan het een onderdrukking van gevoelens inhouden of het verwerpen van eigen emoties of een poging om niet aan verlangens, vooral seksuele, tegemoet te komen. Maar zoals de Hogepriesteres in omgekeerde positie het ontbrekende element van engagement toevoegde, zo kan de omgedraaide Keizerin een nieuw intellectueel bewustzijn inhouden, vooral inzake het oplossen van een of ander ingewikkeld probleem - door er even rustig over na te denken.
Juist om en ten gevolge van hun tegengestelde betekenis zijn troeven 2 en 3 spiegelbeelden van elkaar. Soms gebeurt het dat beide omgekeerd verschijnen. Dat betekent dat de persoon in kwestie zowel emotionele als geestelijke kanten tot uitdrukking brengt, maar op negatieve wijze, alsof hij voortdurend met de dingen in botsing komt. Rationalisme treedt op als een reactie op overmatige emotionele betrokkenheid, terwijl het gevoel van isolatie of koelheid tot hartstocht kan leiden. Als de twee aspecten van de godin met de juiste kant boven kunnen worden ervaren, zal de betrokkene zich evenwichtiger en bevredigder voelen.