Ouders dragen voor kinderen een sterk archetypisch karakter. Ze zijn niet alleen maar moeder en vader, maar Moeder en Vader. Omdat onze moeder ons het leven heeft geschonken en ons voedt en onderdak geeft, beschouwen we haar als de belichaming van liefde en genade. (We raken meteen erg overstuur als ze een bitse houding aanneemt.) Maar de Vader bleef, vooral in de tijd dat tradities nog erg sterk leefden en de rollen nog strikter waren verdeeld, meer afstandelijk, en dus een figuur die strengheid belichaamde. De vader bezat autoriteit en vervulde de rol van rechter; de vader die strafte (en de moeder die tussenbeide kwam), de vader die ons de maatschappelijke regels bijbracht en gehoorzaamheid eiste. De vader komt bij het kind als bijna identiek met de maatschappij over, terwijl de moeder de natuur vertegenwoordigt. Een van de pijnlijkste momenten van het opgroeien is de ontdekking dat onze ouders aan beperkingen en tekortkomingen onderhevig zijn.
Volgens Freud bestaat er, wat de (mannelijke) geestelijke ontwikkeling betreft, een direct verband tussen de vaderfiguur en de regels van de maatschappij. De kinderlijke geest vraagt van de moeder voortdurend bevrediging, vooral met betrekking tot de behoefte aan voedsel en lichamelijk welbehagen. (Freudianen kunnen wel beweren dat het kind eigenlijk naar gemeenschap met zijn moeder verlangt, maar het kan best zijn dat het kind alleen maar tegen het moederlichaam wil worden aangehouden). Door zijn tussenkomst in de verhouding van het kind tot zijn moeder wekt de vader vijandige gevoelens op bij de eerste, waardoor het nog spontane kind de wens voelt om dit verstorende element te elimineren. De wens om de vader te vernietigen kan echter niet ten uitvoer worden gebracht, of zelfs ook maar bewust worden ervaren, en daarom identificeert de psyche zich met het vaderbeeld, teneinde zo dit vreselijke dilemma op te heffen, waarbij het als vervanging voor de bestaande identiteit die de verlangens ontwikkelde welke tot deze crisis leidden, een `superego' creëert als een nieuwe leidraad voor zichzelf. Maar welke vorm neemt dit superego aan? Precies dezelfde als de maatschappelijke regels die traditiegetrouw onder het toezicht van de vader werden aangeleerd.
De kaarten 3 en 4 van de tarot stellen de archetypische ouders voor. Maar net zoals de Keizerin de natuurlijke wereld representeert, vertegenwoordigt de Keizer de ruimere betekenis van de maatschappelijke wereld die met de natuur is `gehuwd'. Hij symboliseert de wetten van de maatschappij, zowel goede als slechte, en de macht die deze handhaaft.
In vroeger tijden, toen de Godin nog heerste, vervulde de koning een speciale functie. Nieuw leven kan alleen uit de dood voortkomen. Daarom werd de oude koning elke winter door de vertegenwoordigers van de Godin ten offer gebracht, waarbij hij vaak in stukken werd gescheurd of gehakt, welke dan later in de grond werden geplant, zodat de aarde, in mystieke zin, werd bevrucht. Later, toen de patriarchale religies gingen overheersen, begon de koning de autoriteit van de wet te symboliseren, welke een halt had toegeroepen aan wat de patriarchen als de monsterlijke en chaotische duisternis van de oude levensorde beschouwden. We zien dit drama (zoals de freudiaanse ontwikkeling naar een superego) in vele mythen afgebeeld; zo doodt bijvoorbeeld Mardoek, de nationale held van Babylon, Tiamat, de oorspronkelijke moeder der Schepping, omdat ze het leven schenkt aan monsters. Of we al of niet de vroegere gewoonten als monsterlijk en de nieuwe als beschaafd zien, doet niets af aan het feit dat de abstrahering van de gemeenschap die de directe ervaring van de natuur vervangt door de Keizer wordt gesymboliseerd.
In Rome werd het concept van de wet versus chaos zo ver doorgedreven dat stabiliteit, oftewel `rust en orde; om een moderne uitdrukking te gebruiken, een deugd op zichzelf werd en los kwam te staan van de inherente moraliteit van de wetten. In anarchistische omstandigheden kan er (zo luidt het argument) geen sprake zijn van vooruitgang; slechte wetten dienen te worden gewijzigd, maar primair staat dat de wet ten koste van alles moet worden gehoorzaamd. Elke andere benadering kan alleen maar tot vernietiging van de maatschappij leiden. Tegenwoordig zien we dit gezichtspunt weerspiegeld in wat heel abstract `het systeem' wordt genoemd. De Romeinen zagen dit meer belichaamd in de persoon van de keizer, die ze beschreven als de vader van zijn volk.
Op zijn best personifieert de Keizer de stabiliteit van een rechtvaardige gemeenschap die haar burgers in hun persoonlijke behoeften laat voorzien en ze vrijlaat hun eigen ontwikkeling te volgen. De natuurlijke wereld bevindt zich in een staat van chaos; zonder de een of andere maatschappelijke structuur zouden we ons hele leven lang moeten vechten om te overleven. De maatschappij permitteert het ons samen te werken en profijt te trekken van de ervaring van degenen die vóór ons leefden.
Stabiliteit maakt tevens spirituele ontwikkeling mogelijk. In veel landen worden de kerken door de staat gesteund (hoewel het de vraag is in hoeverre dit tot spiritualiteit bijdraagt). In sommige oosterse landen kunnen monniken zich vrijelijk aan hun studies wijden, omdat de burgerij hun bedelnappen vult. Zonder deze maatschappelijke gewoonte zouden ze hun tijd moeten doorbrengen met werken om hun brood te verdienen.
In zijn meer negatieve aspecten vertegenwoordigt de Keizer de macht die van onrechtvaardige wetten uitgaat in een maatschappij waarin stabiliteit boven moraliteit wordt gesteld. Zodra we rust en orde van primair belang achten, kan een corrupte heerser een ramp betekenen. Maar als het hele systeem corrupt is en slechts onwaardige leiders oplevert, wordt stabiliteit de vijand van moraliteit. De waarde van het symbool van de Keizer hangt voor een groot deel af van omstandigheden als tijd en plaats. In een onrechtvaardige maatschappij is de macht van de Keizer eerder een obstakel dan een voorwaarde voor persoonlijke ontwikkeling. A1 heel wat mensen zijn de gevangenis ingegaan wegens het bekritiseren van onrechtvaardige wetten.
Zelfs vanuit het gunstigste oogpunt blijft de Keizer beperkt. Hij heeft een domper gezet op de spontaniteit van de Keizerin. Als we het contact met onze diepste gevoelens verliezen, wordt het leven kil en leeg. De Keizer in de Rider-uitgave (boven, links) is oud, stijf, gehuld in ijzer, het beeld van een leven dat te rigoureus door regels wordt beheerst. De rivier die met zulke geweldige kracht door de tuin van de Keizerin stroomde, is hier geslonken tot een smal stroompje, dat nauwelijks in staat is een levenloze woestijn binnen te dringen.
De overige symboliek van de kaart weerspiegelt de dualistische aspecten van de Keizer. Hij houdt een ankh vast, het Egyptische levenssymbool, en geeft hiermee te kennen dat hij volgens de wet de macht over leven en dood bezit en dat hij die hopelijk goed zal gebruiken. Zijn troon wordt gesierd door vier ramskoppen, die het sterrenbeeld Ram symboliseren, terwijl hij op het topje van zijn kroon het symbool van Ram draagt (wat jammer genoeg sterk op een propeller lijkt). Nu symboliseert Ram kracht, agressie en oorlog, maar als het eerste teken van de dierenriem is hij tevens een zinnebeeld van het nieuwe leven in de lente, dat uit de stabiliteit van een rechtvaardige maatschappij kan ontstaan.
Als de middelste kaart van de eerste zevenledige serie van de Grote Arcana vertegenwoordigt de Keizer ook een criterium. Gedurende hun opgroeien vormen voor veel mensen de maatschappelijke regels vaak een grote belemmering. We moeten, met de tradities en het geloof van onze maatschappij, deze regels in ons opnemen en er dan boven uitstijgen teneinde een persoonlijke gedragscode te ontwikkelen. Dit impliceert niet een houding van `regels zijn er om gebroken te worden: Mensen die geneigd zijn alle wetten te negeren, blijven evenzeer aan die wetten gebonden als iemand die ze blindelings gehoorzaamt.
Vanwege de rol van de vader bij het aanleren van aanvaardbaar maatschappelijk gedrag hebben veel mensen die op het niveau van de Keizer vastzitten, nooit echt de gewone menselijkheid van hun vader geaccepteerd. Verstandelijk zien ze het misschien wel, maar het blijft een storend element voor hen. Degenen voor wie de Keizerin hun moeder blijft, in plaats van de belichaming van hun eigen hartstochten en sensualiteit, worden evenzeer door dergelijke problemen gekweld.
Het idee dat de Keizer de beperkte waarden van de maatschappelijke structuur symboliseert, hebben we voornamelijk te danken aan Waite en zijn volgelingen. De afbeelding rechts, getekend door Jessie Burns Parke en afkomstig uit het spel Builders of the Adytum (BOTA) van Paul Foster Case, illustreert een andere traditie. Hij is en profil getekend (hetgeen veel vaker voorkwam dan het volle aangezicht van de Rideruitgave). Dit geeft een betrekking aan met de kabbalistische voorstelling van God als de `Oude van Dagen; een zittende koning, en profil getekend. (Het gezicht was nooit zichtbaar, alleen maar de kroon en daaronder een stralend licht.)
De armen en benen van de Keizer vormen een gelijkbenige driehoek boven een kruis, het alchemistische teken voor vuur. Deze figuur wordt later omgedraaid (zowel in de versie van Waite als die van Case) in de Gehangene. De gekruiste benen vormen een esoterisch teken, dat evenzeer op de kaart van de Wereld verschijnt. De zetel van de BOTA-keizer lijkt meer op een kubus dan op een troon. De kubus, eveneens een esoterisch symbool, symboliseert zowel de wereld als de tarot zelf (en bovendien het Hebreeuwse alfabet en de paden van de Levensboom). De symboliek ligt in het feit dat een kubus twaalf ribben, zes vlakken, drie aslijnen en natuurlijk een middelpunt bezit, hetgeen opgeteld het getal tweeëntwintig oplevert, evenveel als er troefkaarten, Hebreeuwse letters en paden zijn. En omdat de Levensboom wordt geacht de gehele schepping voor te stellen, symboliseert de kubus eveneens het universum.
Bij het lezen van de kaarten representeert de Keizer (volgens de Rider-uitgave) de macht van de gemeenschap, de wetten en vooral zijn bevoegdheid om deze wetten kracht bij te zetten. Het verschijnen van deze kaart wijst op een confrontatie met de wet. Wederom hangen de goede of slechte aspecten af van de context.
In meer persoonlijke zin kan de Keizer een periode van stabiliteit en orde in iemands leven aanduiden, hetgeen hopelijk creatieve energie doet vrijkomen. Hij kan ook betrekking hebben op iemand die, of in objectieve of in emotionele zin, een grote macht over de betrokkene uitoefent. Deze figuur is vaak de vader, maar kan ook de echtgenoot of minnaar zijn, vooral als het personen betreft die hun liefdespartner behandelen als surrogaatvader, aan wie ze hun gehele leven overgeven. Ik heb kaartbeelden gezien die dusdanig door de Keizer werden beheerst, dat alle vitaliteit verloren was gegaan en het leven onvervuld dreigde te blijven.
Als een kaart van persoonlijke eigenschappen kan de Keizer staan voor het vermogen om het eigen territorium te verdedigen, om sterke grenzen te creëren en deze met kracht te handhaven. Hij symboliseert een rationele benadering van dingen, waarin analyse en beoordeling vele malen zwaarder tellen dan emotie en intuïtie.
Net als bij de omgekeerde Keizerin verkrijgt de Keizer als hij ondersteboven ligt de elementen die zijn kwaliteiten in rechtopstaande positie aanvullen. Hij belichaamt, om een term van Waite te gebruiken, `goedwillendheid en mededogen, nieuw leven in de steenwoestijn: Maar de balans kan te ver doorslaan. De omgekeerde Keizer kan zodoende onrijpheid aanduiden en het onvermogen om moeilijke beslissingen te nemen en uit te voeren.