Rider Waite Tarot

VIII - STRENGTH

Terwijl de door Waite in de Geliefden aangebrachte verandering de meest in het oog springende was van alle wijzigingen, is zijn opvatting van Kracht en Gerechtigheid altijd de meest controversiële geweest. Hij geeft zelf geen echte reden op voor de verandering. `Om redenen die mij zelf bevredigend genoeg lijken, is deze kaart met die van Gerechtigheid, gewoonlijk nummer acht, omgewisseld. Daar deze variatie van weinig betekenis is voor de lezer, behoeft ze niet te worden uitgelegd'. De redenen zijn stellig niet alleen maar persoonlijk. Ook bij Paul Foster Case was Kracht de achtste kaart en Gerechtigheid de elfde. Aleister Crowley behield hun oorspronkelijke nummers, maar verleende ze de Hebreeuwse letters zoals die zouden zijn bij het verwisselen van de kaarten. Waarschijnlijk volgden ze allen het voorbeeld van de Orde van de Golden Dawn, die in haar geheime versie van de tarot eveneens de twee kaarten van plaats had laten verwisselen.

Dit verband met een geheime orde doet ons denken aan een inwijding. Nu heeft de Golden Dawn natuurlijk niet het begrip inwijding uitgevonden, hoewel de orde wel beweerde dat haar ritualen direct van de Meesters afkomstig waren. Inwijdingen komen al duizenden jaren over de gehele wereld voor, van Egyptische tempels tot de Australische woestijn. Ze vormen een speciaal instrument tot psychologische transformatie - het proces dat door de middelste serie kaarten van de tarot wordt uitgebeeld. Door Gerechtigheid en de kaarten eromheen op dit oude idee te betrekken, krijgen we een ruimer begrip van de tarot als ervaring.

Het is waardevol om eens na te gaan wat de oude volgorde van de kaarten eigenlijk inhoudt. Gerechtigheid roept het beeld op van een leven dat op de weegschaal wordt gewogen. Omdat de tweede serie ons wegleidt van de weg van het uiterlijke succes, waar in de eerste serie op wordt gezinspeeld, en ons onze innerlijke wereld binnenleidt, zou, als Gerechtigheid vooraan lag, deze een bezinning inhouden op wat ons leven tot dusver voor ons heeft betekend, gevolgd door de beslissing om in ons eigen innerlijk een diepere betekenis te gaan zoeken. Dit klopt allemaal heel mooi. Maar als Gerechtigheid vooraan ligt, houdt dit in dat al deze dingen op rationeel niveau plaatsvinden; de bezinning is een bewuste reactie op ontevredenheid en ze zal juist extra aan kracht winnen, wanneer ze van binnenuit door het machtige beeld van het Rad van Fortuin wordt gevoed. Het tweesnijdende zwaard van Gerechtigheid veronderstelt handeling, een reactie op datgene waarop we ons hebben bezonnen. Dit leidt ons meteen naar de Gehangene. Gerechtigheid vooraan zou betekenen dat de Heremiet de volgende kaart zou zijn. Als zoeker naar wijsheid zou de Heremiet ook inderdaad een adequaat vervolg op Gerechtigheid kunnen zijn. Maar als we deze wijsheid voor Gerechtigheid laten komen, dan geeft de Gehangene blijk van een diepe innerlijke reactie.

Laten we nu Kracht eens op beide plaatsen beschouwen. De afbeelding toont een vrouw, die bezig is een leeuw te temmen. Kortweg samengevat geeft dit beeld de energie van het onbewuste weer, bevrijd en tot rust gebracht, `getemd' door begrip. Zo'n idee hoort zeker in het midden van de serie thuis. We zouden dan kunnen zeggen dat de kaart als een criterium voor de gehele serie fungeert. En inderdaad lijken de vredigheid en de grote ommekeer die gesymboliseerd worden op de Gehangene heel goed bij Kracht aan te sluiten.

Maar we kunnen Kracht ook beschouwen als het geheel aan eigenschappen dat nodig is om de serie te beginnen. Het innerlijk onderzoek kan niet door het ego worden volbracht. We moeten de confrontatie aangaan met gevoelens en verlangens waar we ons nog nooit eerder van bewust zijn geweest. Als we onszelf door een louter rationeel proces pogen te transformeren, creëren we alleen maar een andere persona. Iets dergelijks komt in feite veel voor. Veel mensen voelen bijvoorbeeld een gebrek aan spontaniteit in hun leven en zijn jaloers op mensen die een minder ingehouden levensstijl leiden. Maar in plaats van zich te bevrijden van hun verborgen angsten en verlangens, gaan ze deze geobserveerde spontaniteit imiteren. De Wagen heeft daarmee alleen maar een nieuw terrein gevonden.

Door Kracht als kaart 8 te beschouwen zetten we haar tegenover de Wagen. Ze heeft het karakter van een volstrekt andere macht. Dit is niet de wil van het ego, maar de innerlijke kracht om onszelf rustig en zonder angst te confronteren met onze eigen gevoelens. Het mysterie kan worden ontsluierd, omdat we de kracht hebben gevonden om het te aanschouwen. De leeuw representeert alle gevoelens, angsten, verlangens en verwarring die door het ego zijn onderdrukt. De Wagenmenner onttrok energie aan zijn innerlijke gevoelens en gaf deze energie steeds heel bewust richting. Kracht laat de innerlijke driften daarentegen opwellen als eerste stap voorbij het ego.

Op een heel eenvoudig niveau zien we deze onderdrukte gevoelens naar boven komen als iemand `heel kinderlijk' gaat huilen of schreeuwen, kortom, al datgene doet wat voorheen heel dwaas of gênant leek.

Op een hoger niveau symboliseert de leeuw de macht van de persoonlijkheid die gewoonlijk wordt ingetoomd door bepaalde cultuurnormen. Kracht bevrijdt deze energie, zodat ze ons voort kan drijven langs het innerlijke pad van de Heremiet. Dit doel kan slechts worden bereikt dankzij het feit dat de leeuw zodra hij wordt bevrijd ook getemd wordt. Kracht opent de persoonlijkheid zoals Pandora haar doos opende. Dit gaat echter gepaard met een gevoel van vrede, een liefde voor het leven zelf en een groot vertrouwen in het uiteindelijke resultaat. Alleen als we werkelijk geloven dat aan het proces van zelfontdekking grote vreugde is verbonden, kunnen we het doorzetten.

De symboliek van de afbeeldingen en de getallen maakt een vergelijking tussen Kracht en de Wagen heel frappant. De Wagen toont een man, Kracht een vrouw. Traditiegetrouw vertegenwoordigen ze uiteraard rationaliteit en emotie, agressie en overgave. Ook wordt volgens de traditie het nummer van de Wagen (7) op `mannelijke' en de 8 op `vrouwelijke' magie betrokken. Deze symboliek spruit voort uit de menselijke anatomie. Het mannelijk lichaam telt zeven openingen (waarbij de neus als één wordt gerekend) en het vrouwelijke acht. Daarnaast telt het mannelijke lichaam zeven punten: armen en benen, het hoofd, de zonnevlecht en de penis. Het vrouwelijke lichaam telt er acht, waarbij de borsten de penis vervangen.

Wat wordt er overigens bedoeld met mannelijke en vrouwelijke magie? Esoterische theorieën beschouwen seksuele energie als de manifestatie van bepaalde energieprincipes die aan het gehele universum ten grondslag liggen; hierbij vervullen het mannelijke en vrouwelijke element dezelfde functie als de positieve resp. negatieve pool van een elektromagnetisch circuit. Door een bepaalde manipulatie van deze energie ontstaat `magische' kracht. De occultist beschouwt deze wetenschap als even vanzelfsprekend als hedendaagse geleerden de opwekking van atoomenergie. We kunnen de Geliefden van het Rider-spel als een schematische weergave van deze energie beschouwen. Daarom behoren, esoterisch gezien, de Wagen en Kracht bij elkaar als de praktische manifestatie van de principes die door de Magiër en de Hogepriesteres werden gesymboliseerd.

Psychologisch gezien behelzen ze ook twee soorten kracht. Onze maatschappij legt de nadruk op de `mannelijke' kracht van beheersing en overwinning door middel van het verstand en de wil. Maar de `vrouwelijke' eigenschappen, zoals intuïtie en spontaniteit, kunnen zeker niet zwak genoemd worden. Grote moed en kracht zijn vereist om onze diepste emoties met liefde en vertrouwen naar de oppervlakte te laten komen.

De Dwaas komt hier weer om de hoek kijken. Slechts door een soort psychische sprong kunnen we van het bewuste in het onbewuste terechtkomen. En alleen een dwaas kan zo'n sprong maken, want waarom zou iemand zijn succes en de bewondering die hij geniet opgeven voor zo'n moeilijke opgave? De goden dwongen Oedipus; welke innerlijke krachten zullen ons dwingen?

De plaatsing van Kracht vooraan in de tweede serie kaarten verbindt de kaart met de Magiër; hetzelfde doet het oneindigheidsteken boven haar hoofd. De verandering van geslacht wijst op een samengaan van aspecten van zowel het mannelijke als het vrouwelijke archetype. De actieve benadering van het leven die in de Magiër tot uiting komt, is verzacht door de innerlijke vrede van de Hogepriesteres en treedt hier naar voren.

De sensuele figuur van de vrouw, haar blonde haar en de bloemenkrans om haar middel, die haar met de leeuw verbindt, geven een duidelijke betrekking aan tussen deze kaart en de Keizerin. De Keizerin vertegenwoordigt de natuurlijke instincten en driften; weer komt het beeld van emotionele energie naar voren, van de dierlijke verlangens, zoals sommige tarotschrijvers het uitdrukten, die bevrijd en getemd zijn. Waite beschrijft de bloemenkrans als een tweede oneindigheidsteken, waarvan de eerste lus om het middel van de vrouw en de tweede rond de nek van de leeuw is geslagen. Kracht is de Magiër verenigd met de Keizerin; dat wil zeggen, de bewuste kracht en richtinggevende capaciteiten van de Magiër hebben zich vermengd met de sensualiteit van de Keizerin en hebben haar een doelbewustheid gegeven, die regelrecht naar de Heremiet leidt. We zien in de eerste serie dat 1 plus 3 4 oplevert, de Keizer, de magische kracht die moet worden aangewend om de Keizerin onder controle te houden. In de tweede serie wordt 1 plus 3 vermenigvuldigd door 2: de innerlijke waarheid van de Hogepriesteres.

Een ander aspect van de kaart trekt deze eenheid van 1 en 3 nog verder door. De Hebreeuwse letter die door Case en anderen aan Kracht is gegeven, is teth. Teth heeft in kabbalistische zin betrekking op `slang'; maar in het Hebreeuws betekent het woord voor slang eveneens `magie'. Overal ter wereld treft men deze combinatie aan: de slangen op Hermes' magische staf, de `kundalini'-kracht van het tantrische occultisme in Tibet en India. De slang, bijvoorbeeld de kundalini maar ook elders, symboliseert de seksualiteit, welke de tarot als een verlichtende kracht beschouwt, zoals we weten van de slang op de Geliefden, die achter de vrouw rond de Boom des Levens is gekronkeld. Als Kracht in esoterische zin het praktiseren van seksuele magie aanduidt, heeft ze in psychologische zin betrekking op het bevrijden van de energie waarmee onze sterkste gevoelens zijn geladen. Wanneer we Kracht met de Duivel vergelijken, zien we dat de bevrijding hier slechts gedeeltelijk is. De leeuw wordt beheerst en onder controle gehouden en mist vooralsnog de vrijheid om het diepste zelf onbelemmerd te ontwikkelen.

In de alchemie symboliseert de leeuw het goud, de zon en zwavel. Zwavel wordt, althans in de alchemie, als een lager en goud als het hoogste element beschouwd. Het proces waardoor zwavel in goud verandert, is precies hetzelfde als de transformatie van het lagere zelf. De afbeelding van Matiging, de laatste kaart van de serie, waarop een vloeistof van de ene beker in de andere wordt gegoten, stelt het alchemistische doel voor om de tegenstellingen op te lossen in een nieuw bestaan met diepere betekenis.

Wie het leven als een kwestie van strikte controle beschouwt, het onbewuste als een `morele zeef' van verdringingen ziet (zoals Jung dit freudiaanse begrip kenschetste) en verlangens een ware kwelling vindt, zal de leeuw opvatten als de natuurlijke krachten waarover het verstand dient te zegevieren. Enkele oudere tarotspellen, waaronder de Viscontiuitgave, tonen een afbeelding van Heracles die de Nemeïsche leeuw doodt. De driften overwonnen door de rede. Maar de leeuw symboliseert ook Christus, de stralende macht van God. Zij die het toestaan dat de energie van het onbewuste in zichzelf naar boven komt en er liefdevol richting aan geven, zullen bemerken dat deze energie geen verscheurend beest is, maar dezelfde geestelijke kracht als welke door de bliksemgeleider van de Magiër werd aangetrokken.

Bij het lezen van kaarten staat Kracht voor de capaciteit om het leven, en vooral moeilijke problemen of tijden, met hoop en onbevreesdheid onder ogen te zien. Het geeft iemand te zien met een sterk innerlijk en een hartstochtelijke beleving van het bestaan, die zich evenwel niet door zijn hartstochten laat meeslepen en een diepe innerlijke vrede bewaart. De kaart representeert de kracht die ons in staat stelt een moeilijke taak aan te pakken of voort te zetten, ondanks de vrees en emotionele spanning die het misschien bij ons opwekt.

Als Kracht in combinatie met de Wagen verschijnt, kan dit een alternatief voor (wils)kracht betekenen> vooral natuurlijk als de Wagen omgekeerd ligt. De twee kaarten kunnen eveneens aanvullende elementen symboliseren; dit treedt heel sterk naar voren als Kracht op de positie van het innerlijke zelf ligt en de Wagen op die van het uiterlijke zelf (de verticale en horizontale lijnen van een kruis). Dan zien we iemand die kracht en rust in zijn optreden combineert.

Ondersteboven duidt Kracht vooral op zwakheid. De moed om het leven onder ogen te zien ontbreekt en de betrokkene voelt zich terneergeslagen en pessimistisch. Deze positie suggereert tevens een innerlijke kwelling. Het dierlijke element van de leeuw onttrekt zich aan de eenheid van geest en zinnelijkheid. De driften krijgen de overhand en dreigen de bewuste persoonlijkheid aan te tasten en te vernietigen.