Net zoals de zespuntige ster in zijn lantaren gaat de betekenis van de Heremiet zelf in twee richtingen, namelijk een innerlijke en een uiterlijke. De kaart betekent eerst en vooral een terugtrekken uit de uiterlijke wereld teneinde de onbewuste geest te activeren. Dit proces wordt gesymboliseerd door de naar beneden wijzende `water'-driehoek (zoals de alchemisten het noemden). Maar de Heremiet duidt ook op een leermeester die ons zal helpen dit op gang te brengen. De naar boven wijzende `vuur'-driehoek symboliseert deze speciale gids, die een occulte leermeester kan zijn of een therapeut, onze eigen dromen of zelfs een geest die in onszelf wordt opgeroepen.
Het beeld van de Heremiet (of Kluizenaar) nam een speciale plaats in de middeleeuwse verbeelding in. Zijn leven, doorgebracht in het bos of de woestijn, onthecht van alle normale menselijke preoccupaties, bood een alternatief voor de kerk. Als de Europese versie van een yogi bewees hij dat het mogelijk is om God persoonlijk te naderen. Men beschouwde heremieten vaak als levende heiligen en kende magische krachten aan hen toe, net zoals yoga-discipelen ook allerlei wonderverhalen over hun meesters vertellen.
Maar hoewel de heremiet zich dan uit de maatschappij terugtrok, maakte hij nog steeds deel uit van de mensheid. (Ook vrouwen leidden overigens vaak een kluizenaarsbestaan en de typische haat die de middeleeuwer voor vrouwen tentoonspreidde, sloeg soms om in de verering van een bepaalde vrouw die zogenaamd het kwaad inherent aan haar sekse had overwonnen). Ze boden bijvoorbeeld onderdak aan reizigers en zegenden hen. Talloze verhalen, waaronder vooral de Graallegenden, geven een beeld van de kluizenaar als iemand die de ridder op zijn geestelijke queeste van wijze raad voorziet. Weer zien we het dubbele beeld van de Heremiet: voorbeeld en gids.
Het idee van de Heremiet heeft zich gehandhaafd lang nadat hij zelf in de praktijk is verdwenen. De transcendentale filosoof Ralph Waldo Emerson reisde dagenlang door een afgelegen deel van Schotland om de hut van Thomas Carlyle te vinden. Een vriend van Emerson, Henry David Thoreau, woonde in een hut aan Walden Pond om zichzelf te vinden en beschreef deze ervaring als voorbeeld voor anderen. Ook in het boek Also Sprach Zarathustra van Nietzsche ligt het beeld van de Heremiet besloten; het begint met de terugkeer van Zarathustra, nadat hij een persoonlijke transformatie had doorgemaakt. Tegenwoordig zoeken talloze mensen contact met oosterse goeroes in de hoop dat deze heremietachtige leermeesters hun leven kunnen transformeren.
Voor degenen die geen spirituele meester (kunnen) vinden, zal de psyche vaak zelf als zodanig optreden. In de jungiaanse literatuur worden veel dromen van patiënten vermeld, waarin een wijze oude man voorgaat op een mysterieuze reis door de geest. In veel gevallen bracht droomanalyse aan het licht dat de gids uit de droom de therapeut zelf was. Het onbewuste herkent een Heremiet-leermeester eerder dan het bewuste.
De beroemde dertiende-eeuwse kabbalist Abraham Abulafia heeft drie niveaus in de kabbala onderscheiden. Het eerste betrof de leer die uit de teksten kan worden gehaald. Het tweede bestond uit de directe hulp van een persoonlijke leermeester, terwijl het derde en hoogste het directe contact met God inhield. Deze drie niveaus vinden een parallel in de tarot, niet alleen door de drie series die we hierin hebben onderscheiden, maar ook door de drie specifieke kaarten die samen een gelijkbenige driehoek vormen. Het eerste niveau heeft betrekking op de Hiërofant; het derde, dat recht onder de Hiërofant ligt, verschijnt in het vreugdevolle kind van de negentiende kaart, de Zon. Het tweede niveau wordt echter niet in de kaart daartussen uitgedrukt, de Gehangene, maar aan de andere kant van het patroon, in de tweede kaart van de tweede serie, de Heremiet.
Leer en mysterie volgen beide aan het einde van een proces; leer omdat we eerst orde op zaken moeten stellen in ons leven, voordat we ons kunnen gaan bezighouden met de studie van de een of andere weg (kabbalisten behielden vaak bepaalde belangrijke teksten voor aan mensen die ouder waren dan vijfendertig), en mysterie omdat we eerst moeten worden geconfronteerd met de duisternis van het bestaan. Aan het begin van de reis, nadat de reiziger genoeg kracht heeft gevonden, verschijnt er echter een gids.
Als symbool van persoonlijke ontwikkeling duidt de Heremiet op het idee dat alleen terugtrekking uit de uiterlijke wereld de ontwikkeling van het innerlijke zelf mogelijk maakt. Degenen die de tarot in tweeën verdelen, met het Rad van Fortuin als middelpunt, beschouwen de Heremiet als een periode van bespiegeling voordat het Levenswiel doordraait naar de tweede helft. Als we de tarot in series van zeven kaarten verdelen, zien we dat deze terugtrekking en het beeld van het Rad zelf stappen zijn in de richting van een hoger doel.
We zien de Heremiet op een koude eenzame bergtop. Hij heeft de wereld der zintuigen voor de wereld van de geest verruild. Dit grimmige, kille beeld van de geest berust slechts gedeeltelijk op realiteit en is eigenlijk een illusie. De geest is rijk aan symbolen, aan vreugde en aan licht en liefde. Maar voor we deze kunnen waarderen, moeten we haar eerst ervaren als een wereld van stilte, die de wereld van lawaai en uiterlijkheden vervangt. Voor sjamanen is de kale rotspunt vaak een directe realiteit. In zo ver uit elkaar liggende plaatsen als Siberië en het zuid-westen van Amerika moeten jonge kandidaat-sjamanen een periode alleen in de wildernis doorbrengen om in contact te komen met de geesten die hen zullen leren hoe ze genezingen totstand kunnen brengen.
De Heremiet staat voor een overgang. Door meditatietechnieken, een bepaalde geestelijke discipline of (psycho)analyse laten we het meest innerlijke gedeelte van onze geest tot ons spreken. Later ervaren we een gevoel opnieuw geboren te zijn, eerst als engel (het eeuwige deel van onszelf) die boven het ego uitstijgt, daarna, heel intens, als een vrij kind dat de tuin der vroegere ervaringen uit rijdt. Want nu behoort het pad toe aan het beeld van de wijze oude man, die eenzaam rechtop staat, warm gehouden door de stijve grijze mantel der contemplatie. Het beeld van de lantaren wijst er in het Rider-spel op dat we door een zich steeds verder verdiepend bewustzijn het licht kunnen gaan zien en dat dit voor iedereen is weggelegd.
We hebben gezien dat de ster zowel als symbool voor de Heremiet/leermeester fungeerde als voor het licht van het onbewuste, dat ons smeekt zijn geheimen te ontdekken. Het duidt verder ook nog op het doel de tegenstellingen van het leven op te heffen. De water- en vuurdriehoeken stelden traditioneel niet slechts twee strijdige elementen voor, maar ook het mannelijke en vrouwelijke element, verenigd in één enkele vorm.
De staf van de Heremiet doet aan die van een tovenaar denken, de magische staf van de Magiër. Terwijl de Dwaas de staf instinctief gebruikte, dient hij de Heremiet bewust tot steun. Daarom symboliseert hij de leer die het innerlijk bewustzijn activeert.
De Heremiet ligt recht onder de Hogepriesteres. Hij heeft daarom betrekking op haar beginsel van teruggetrokkenheid, hetgeen eens te meer aangeeft dat we in zekere zin de uiterlijke wereld moeten verlaten als we aan onszelf willen werken. Zoals we gezien hebben bij Kracht, wordt in de tweede serie kaarten het seksuele archetype omgedraaid. De rollensymboliek leert ons hier dat een weloverwogen geestelijke inspanning, gebaseerd op specifieke technieken en leringen, ons voorbij de intuïtie, opgesloten in de dichte tempel van de Hogepriesteres, brengt. De wateren van de tempel kunnen nog steeds niet vrijelijk stromen; de voorhang blijft voor de tempel hangen tot de bliksem van de Toren (onder de Heremiet) hem openscheurt. Onder invloed van de negende kaart spreekt het onbewuste echter tot ons van achter de voorhang, door middel van symbolen, dromen en visioenen.
De onderscheiding in mannelijke en vrouwelijke symboliek en ieders persoonlijke realiteit als individu brengt een belangrijk punt betreffende archetypen onder onze aandacht. We zien, zelfs in onze dromen, kluizenaars en leermeesters vaak als wijze oude mannen, omdat onze patriarchale cultuur van de laatste vijfduizend jaar ons dit beeld heeft ingeprent. Voor die tijd waren de leermeester echter vaak vrouwen, vertegenwoordigsters van de Grote Godin, en zelfs in onze tijd hebben vrouwen, zoals bijvoorbeeld Madame Blavatsky, deze aloude functie waargenomen. Het feit dat in onze dromen meestal wijze oude mannen voorkomen, bewijst dat ook het onbewuste zijn materiaal uit de culturele achtergrond van de individuele dromer betrekt. Veel mensen beschouwen archetypen als starre onveranderlijke beelden, die tot het einde ter tijden bij iedereen opkomen. Archetypen volgen echter eerder uit een tendens van de geest om bepaalde soorten beelden te vormen, zoals dat van een gids bijvoorbeeld. De specifieke vorm die een beeld vervolgens aanneemt, hangt sterk af van iemands culturele achtergrond en ervaringen. Middeleeuwse Graalinwijdingen en Australische woestijnriten geven hetzelfde archetypische patroon te zien. Toch bestaan er enorme verschillen tussen de uiterlijke vormen die dit en hetzelfde patroon aanneemt.
De voorspellende betekenis van de Heremiet ligt in beide aspecten ervan besloten. Aan de ene kant symboliseert hij een terugtrekking uit de alledaagse wereld. Dit hoeft niet per se een lichamelijke terugtrekking in te houden, maar kan ook betekenen dat men zich heroriënteert in het leven. `Halen en betalen', zoals Wordsworth onze wereldlijke activiteiten beschreef, maakt plaats voor de wereld van de ziel. Dit vereist emotioneel een onthechting van mensen en zaken die voorheen als zeer belangrijk werden beschouwd. De kaart heeft een sterke doelgerichtheid en duidt op een terugtrekken en een daaraan gekoppeld proces van zelfontwikkeling. In verband met deze doelgerichtheid en het beeld van de oude man symboliseert de kaart geestelijke rijpheid en inzicht in wat in iemands leven echt van waarde is.
De kaart kan verder op hulp van een leermeester wijzen, soms onze innerlijke stem, maar meestal een werkelijk bestaande persoon, die ons bij onze zelfontdekkingen terzijde staat. Soms hebben we zelf niet eens in de gaten dat we geholpen worden. Als de Heremiet in een tarotconsultatie verschijnt, is het een goed idee om eens goed naar de mensen te kijken die in ons leven een rol spelen. Als wij zelf anderen op hun weg helpen, kan de Heremiet onszelf in onze rol als leermeester en gids voorstellen.
Als we de kaart omkeren, wordt het idee van onthechting eveneens op z'n kop gezet. Net zoals de omgekeerde Hogepriesteres op levensangst wijst, kan de omgekeerde Heremiet op mensenvrees wijzen. Als we ons uit de maatschappij terugtrekken, kan dat, wanneer dit idee zich intensifieert, tot fobieën en paranoia leiden. Evenals bij de andere kaarten zijn de negatieve en positieve aspecten van de Heremiet afhankelijk van de context. De omgekeerde Heremiet heeft soms alleen maar te betekenen dat iemand op dat moment meer aansluiting met andere mensen nodig heeft.
Omdat de kaart normaliter op rijpheid wijst, kan de omgekeerde Heremiet soms een Peter Pan-houding ten opzichte van het leven aanduiden. Zo iemand geeft zich over aan allerlei ledige activiteiten of affecteert een soort kinderlijk enthousiasme (zoals gespeelde spontaniteit) teneinde aan de verantwoordelijkheid voor het eigen leven te ontsnappen. Deze interpretaties van de omgekeerde Heremiet heb ik voor het eerst gehoord van een kennis wier kaarten door een man uit New York waren gelezen. Sindsdien heeft deze uitleg in tal van situaties zijn nut bewezen. Interessant genoeg heb ik overigens de man ontmoet via een andere vriendin, die hem als een persoonlijke gids voor haar spirituele ontwikkeling beschouwde.